Beslenme ve yeme davranışı, duygusal, bilişsel ve sosyal faktörlerden etkilenir. Bu etkenler, hem yeme alışkanlıklarımızı hem de kilo yönetimini büyük ölçüde şekillendirir.
Duygusal Etkiler
1. Duygusal Yeme: Stres, kaygı, üzüntü gibi olumsuz duygular, yemek yeme davranışını etkileyebilir. İnsanlar bu duygularla başa çıkmak için yemek yemeyi bir rahatlama aracı olarak kullanabilirler.
2. Yemekle İlişkili Ödüller: Yemek, kendini ödüllendirme veya rahatlatma aracı olarak görülebilir. Özellikle yüksek kalorili ve tatlı yiyecekler, kısa vadeli rahatlama sağlar.
3. Duygusal Denge: Yetersiz duygusal denge, aşırı yemek yeme veya yetersiz yemek yeme gibi davranışlara yol açabilir.
Bilişsel Etkiler
1. Yeme Düşünceleri: Yiyeceklerin kalorileri, besin değerleri ve diyetle ilgili bilgiler, yeme davranışını etkileyebilir. Kısıtlayıcı diyetler ve sürekli kalori sayımı, yemekle ilgili stres yaratabilir.
2. Yeme İlişkili İnanışlar: Beden imajı ve yemekle ilgili inanışlar, beslenme alışkanlıklarını etkiler. Olumsuz beden imajı, sağlıksız yeme davranışlarına yol açabilir.
3. Bilişsel Yük: Yeme davranışları üzerindeki düşünceler ve kararlar, yeme alışkanlıklarını etkileyebilir. Yeme davranışına yönelik sürekli düşünmek veya yemek planlarını takip etmek, zihinsel yük oluşturabilir.
Sosyal Etkiler
1. Aile ve Çevre: Aile bireylerinin yemek alışkanlıkları ve sosyal çevrenin etkisi, yeme davranışını şekillendirebilir. Aile içi yemek kültürü, sosyal etkileşimler ve arkadaş çevresi, beslenme alışkanlıklarını etkiler.
2. Sosyal Normlar: Toplumda yaygın olan yemek alışkanlıkları ve kültürel normlar, bireylerin yeme davranışlarını etkileyebilir. Sosyal etkinliklerde sunulan yiyecekler ve toplumun güzellik standartları, yeme tercihlerini etkileyebilir.
3. Medya ve Reklamlar: Medya ve reklamlar, yemekle ilgili beklentiler ve alışkanlıkları etkileyebilir. Sağlıklı yemek seçenekleri yerine yüksek kalorili ve işlenmiş gıdaların tanıtılması, sağlıksız yeme alışkanlıklarını teşvik edebilir.
Diyetisyen Selin Ecevit
