Birçok insan için 20’li ve 30’lu yaşlar bir keşif ve kendini keşfetme dönemidir. Kim olduğumuz hakkında daha fazlasını öğrenmek için zaman ayırmaktan bahsediyoruz ve bunu yaparken de kendimizin daha fazla farkına varma girişiminde bulunuyoruz. Ancak gerçekte araştırmalar, insanların yalnızca %10-15’inin gerçek öz farkındalığa sahip olduğunu gösteriyor.
Öz farkındalık, duygularımızı, düşüncelerimizi ve inançlarımızı ve bunların davranışlarımızı nasıl etkilediğini anlama yeteneğimizdir. Kendini tanıyan bir kişi, güçlü yönlerini, zayıf yönlerini ve hayatında önemli ölçüde iyileştirilmesi gereken alanları bilir.
Kişisel farkındalık bizi hayatın her alanında etkileyen önemli bir niteliktir. Kendi düşüncelerinizi ve duygularınızı ve bunların başkalarını nasıl etkilediğini keskin bir şekilde anlamak çok değerli olabilir.
Neden Kişisel Farkındalık Daha İyidir?
Kendiniz bilmediğiniz veya anlamadığınız zaman isteklerimizi ve ihtiyaçlarımızı başkalarına ifade etmek zordur. Diğer insanlarla nasıl karşılaştığınızı bilmek de zordur. Kendinizi daha iyi tanımak için zaman ayırmak sizi fiziksel, zihinsel ve duygusal olarak etkiler.
Kendinizin daha fazla farkında olduğunuzda, duygularınızı düzenleme ve bu duyguları başkalarına aktarma sizin için daha kolay olabilir.
Kişisel farkındalık size kim olduğunuza dair daha iyi bir fikir verir. Öz-farkındalık, benlik duygusunun gelişmesine fayda sağlar. Değerler ve inançlar, tutarlı bir benlik duygusu olmadan net olmayabilir.
Kim olduğunuzu, güçlü ve zayıf yönlerinizi, tuhaflıklarınızı ve daha fazlasını bildiğinizde ve takdir ettiğinizde, daha büyük bir güven duygusuna sahip olursunuz. Neye değer verdiğimizi ve arzuladığımızı anlamamıza ve davranışlarımızda bunlara uygun değişiklikler yapmamıza yardımcı olarak öz saygımızı ve güvenimizi geliştirebiliriz.
Kişisel farkındalık yoluyla kendini keşfetme, kişisel gelişiminizi deneyimlemenize de yardımcı olur.
Stresi nasıl yöneteceğinizi, kaygıyla nasıl başa çıkacağınızı ve sınırları nasıl kullanacağınızı öğrenirsiniz. Kişisel farkındalık olmadan, kendinize bakım gösterme motivasyonu eksiktir ve dolayısıyla bu yeteneğe sahip olmak genel olarak daha iyi sağlık ve zindeliğe yol açar.
İç gözlem yapmaya, düşüncelerinizi ve duygularınızı düşünmeye ve işlemeye zaman ayırmanız sadece size değil çevrenizdekilere de yardımcı olur.
Kişisel Farkındalığınızı Artırmak İçin Kendinize Sorabileceğiniz Yirmi Soru
- Şu anda nasıl hissediyorum? Bu soruyu sormak, odak noktanızı kendinize kaydırdığınızda ve belirli bir anda neler olabileceği üzerinde düşündüğünüzde kişisel farkındalığınızın artmasına yol açar.
- Bu şekilde hissetmeme sebep olan şey nedir? Duygularınızın ötesine bakmak ve bunların ardındaki nedenlere dalmak için zaman ayırmak, duygularınız ve tepkilerinizle daha fazla temas halinde olmanıza yardımcı olabilir.
- Başkaları benim hakkımda neyi sevdiklerini söylerdi? Kendinize bu soruyu sormak, en güçlü niteliklerinize odaklanmanıza ve en olumlu yönlerinizin olduğu alanların farkına varmanıza olanak sağlayabilir.
- Güçlü yönlerim neler? Zayıf yönlerim neler? Güçlü yönler ve sınırlamalar üzerinde düşünmek, kendinize ilişkin dengeli bir bakış açısı sağlar, böylece her ikisini de güçlendirebilir ve gelişmeye devam edebilirsiniz.
- Beni tüketen ne? Beni ne canlandırıyor? “Enerji seviyelerinde değişikliklere yol açan durumları düşünün. Bu, kişisel farkındalığın doğrudan bir biçimidir ve tükenmişlikten kaçınmanıza ve gelecek için etkili bir şekilde plan yapmanıza olanak tanır.
- Şu anda neye ihtiyacım var? Hiç huysuz ve sinirli olup da bütün bir günü yemek yemeden geçirdiğinizi fark ettiğiniz oldu mu? Veya hiç bir proje üzerinde çalışırken bunalmış hissettiğinizi fark ettiniz mi? O anda neye ihtiyacın var?
- Geçmişinizde iyileştirmek isteyeceğiniz şey nedir? Bu soru hayatınızda iyileşmeye ihtiyaç duyduğunuz diğer yerleri tanımanıza yardımcı olabilir.
- Bu yapmak istediğim bir şey mi? Neden ya da neden olmasın? Bazen bazı şeyleri alışkanlık veya beklentimiz dışında yaparız. Ama bu gerçekten yapmak istediğin bir şey mi?
- Benim için hiçbir şey yapamayan diğer insanlara nasıl davranırım? Bu soru karakterinize güçlü bir bakış sağlar.
- Sergilediğim, mevcut değerlerim ve inançlarımla uyuşmayan davranışlar var mı? Bu, neden belirli şekillerde davrandığınızı, özellikle de bu davranışlar olmak istediğiniz kişiyle uyuşmuyorsa, gerçekten düşünmenizi sağlayan harika bir sorudur.
- Davranışlarım kendi kendimi sabote ediyor mu? İstediğiniz mutluluğa ulaşmanızı engelleyen şeyler mi yapıyorsunuz? Geçmişinizde bu şekilde davranmanıza neden olan bir şey var mı?
- Duygularımı nasıl ifade ederim? Tepki mi vereyim? Bu soruyu düşünmek, eylemlerinizin, bunların ardındaki nedenlerin ve etrafınızdakileri nasıl etkilediklerinin daha fazla farkına varmanıza yardımcı olacaktır.
- Başarıya ulaşmamı engelleyen ne? Öz farkındalığın bir yönü, kendinizin, kendiniz üzerindeki etkisini anlamaktır. İşyerinde zaman yönetimi konusunda sorun yaşıyorsanız veya net düşünme konusunda sorun yaşıyorsanız, kişisel farkındalığınızı geliştiriyorsunuz demektir ve daha sonra başa çıkma becerilerini öğrenmek ve kişisel bakımı geliştirmek gibi bu alanları geliştirmek için adımlar atabilirsiniz.
- İlişkilerim sağlıklı mı? Bu ilişkide takdir edildiğimi hissediyor muyum? Karşımdaki kişiye değer veriyor ve saygı duyuyor muyum? Bu soruların yanıtları, gelişmeye ve büyümeye ihtiyaç duyduğunuz alanlar ve hangi gelişmeleri görmek istediğiniz konusunda size fikir verebilir.
- Neyden korkuyorum ve bu korkunun beni etkilemesine nasıl izin verebilirim? Korkular fırsatları kaçırmamıza veya gerçeklere değil duygulara dayalı kararlar almamıza neden olabilir. Bunu yaptığınızın farkına varırsanız değişiklik yapmak için aktif adımlar atabilirsiniz.
- Bir partnerde kendimde olan hangi özellikleri istemezdim ve neden? Bu, ilişkilerde nasıl göründüğümüze ve bunun başka birinde kişisel olarak isteyebileceğimiz bir şey olup olmadığına kuşbakışı bakmamızı sağlıyor.
- Beni ne motive ediyor? Kendinize bu soruyu sormak çok anlamlı olabilir. Daha fazla para, birini bir işe girmeye motive edebilir; sizin için daha fazla esnekliğe sahip olmak daha önemlidir.
- Başkaları beni nasıl tanımlıyor? Açıklamaları doğru mu? Başkalarının söyledikleri hakkında ne hissettiğinize bağlı olarak, sözlerinizin ve eylemlerinizin başkalarını nasıl etkilediğini daha derinlemesine araştırmanıza neden olabilir.
- Sen savunmaya geçtiğinde nasıl davranacağım? Bu soru, başa çıkma mekanizmalarınıza ilişkin farkındalığınızı artırır ve bunların sağlıklı olup olmadığı konusunda size fikir verir.
- Ne zaman kendimi değersiz hissediyorum? Bu soruyu sorarak daha fazla büyümeye ve gelişmeye ihtiyaç duyduğunuz bir alanı keşfedebilirsiniz.
Aile Danışmanı&Klinik Psikolog Sümeyra Albakır
