Güçlü duygusal etkilerinin yanı sıra, yasın bir takım ciddi fiziksel belirtileri de vardır. Birçok kişi yanlışlıkla kederin tek bir duygu olduğuna inanır, ancak normal keder aslında sevilen birinin ölümü gibi kişisel olarak acı veren veya travmatik bir olayın ardından insanların yaşadığı güçlü, çok yönlü ve çoğu zaman kontrol edilemeyen bir tepkidir.
Keder bizi sadece duygusal olarak değil aynı zamanda fiziksel, zihinsel ve hatta ruhsal olarak da etkileyebilir. Keder yaşadığınızda bunu hem zihinsel hem de fiziksel olarak hissedebilirsiniz. Bu süre zarfında normal yas tepkisinin bir parçası olan çeşitli fiziksel belirtilerle karşılaşabilirsiniz.
1)Sindirim Sorunları ve Kilo Değişiklikleri
Sindirim sorunları ve kilo değişiklikleri yasın sık görülen fiziksel belirtileridir. Genellikle normal yeme alışkanlıklarının veya rutinlerinin bozulmasıyla bağlantılı olarak yas, kabızlık, ishal, mide ağrısı, midede “boşluk hissi”, mide bulantısı veya mide bulantısı hissi gibi geçici sindirim sorunlarına neden olabilir.
Ağırlıktaki değişiklikler de yaygındır. Ölümü takip eden günlerde, haftalarda ve aylarda çoğu insan genellikle birkaç kilo alır. Egzersiz eksikliği, kişisel bakım eksikliği, aşırı yeme, daha sık dışarıda yemek yeme ve daha fazla abur cubur tüketmek kilo değişimlerinde rol oynayabilir. Daha sağlıklı veya daha tutarlı beslenme alışkanlıklarını teşvik edebilecek sevdiklerinizden izolasyon da katkıda bulunan bir faktör olabilir.
Ayrıca, birçok insanın yas tuttuğunda “yetersiz yemek yediği”, düzenli yemek yemediği veya hiçbir şey yemediği de doğrudur. Özellikle ölümü takip eden ilk birkaç gün veya ilk haftalarda, yas tutanlar sayısız gerekli ayrıntı ve kararların yanı sıra akraba ve arkadaşların akınını dikkat dağıtıcı bulabilir ve yemek yemeyi veya düzenli bir programa göre yemek yemeyi unutabilir.
2)Ağrı, Rahatsızlık veya Hastalık
Bir ölüme üzülme deneyimi, baş ağrıları veya migren, göğüs ağrısı, uzuvlarda ağırlık, boyun, sırt veya iskelet eklemlerinde ağrı veya genel kas ağrısı gibi gerçek ağrı veya rahatsızlık hissi dahil olmak üzere diğer fiziksel keder semptomlarını tetikleyebilir.
Bir çalışma, halihazırda yüksek kardiyovasküler risk altında olan kişilerin, önemli bir kişinin ölümünü takip eden günlerde kalp krizi riskinin artabileceğini ifade etmiştir.
Sevdiğiniz birini kaybetmenin yarattığı stres ve ardından gelen üzüntü, bağışıklık sisteminizi azaltabilir veya baskılayabilir, bu da sizi virüslere ve enfeksiyonlara karşı daha duyarlı hale getirebilir.
3)Uyku Sorunları
Uyku sorunları aynı zamanda yasın yaygın görülen fiziksel belirtilerindendir. Uykusuzluk, yas tutan kişiyi iyi bir gece uykusunun gerekli iyileştirici faydalarından mahrum bırakabilir.
Uyku, temel bir günlük insan işlevi olsa da, aynı zamanda çok fazla saat veya gün boyunca uyumak aslında enerjinizi tüketebilir ve kendinizi uyuşuk hissetmenize neden olabilir.
Uyku, genellikle yas tutanların kederin acısından geçici olarak kaçmasına yardımcı olan bir sığınak sunar. Kederli bir kişi doğal olarak çok uzun süre uyusa da, fazladan kestirmeyi seçse de, uzun saatler süren uykunun ardından kendisini daha az tazelenmiş hissedebilir.
4)Günlük Aktivitelerde Zorluk
Yasın fiziksel belirtileri günlük aktivitelerle baş etmeyi zorlaştırabilir. Örneğin, normal görevleri yerine getirmeyi zorlaştıran yorgunluk veya sinirlilik belirtileri yaşayabilirsiniz.
Sinirli veya kaygılı hissetmek sıklıkla parmaklarınızı birbirine vurmak, ileri geri yürümek, kıpırdamak, uzun süre tek bir yerde oturup dinlenememek, el veya ayaklarda terleme veya ıslaklık veya ellerde veya ayaklarda karıncalanma veya uyuşma hissi gibi fiziksel yollarla kendini gösterir.
Yas tutan bireylerin bazıları ayrıca ağız kuruluğu, sese karşı hassasiyet, titreme veya sarsılma hissi, boğazda veya göğüste sıkışma, nefes darlığı ve artan alerji belirtileri yaşadıklarını da bildirdiler.
Kederin Fiziksel Belirtileriyle Başa Çıkmak
Ne yazık ki, bir kaybın ardından yaşayabileceğiniz yasın fiziksel semptomlarını ortadan kaldıracak veya önleyecek bir yöntem yok. Zor ve çoğu zaman acı verici olsa da, yas, sevilen birinin ölümüne verilen normal ve gerekli bir tepkidir ve çoğu insan, zaman geçtikçe yasın neden olduğu fiziksel etkilerin azaldığını görecektir.
Yaşadığınız fiziksel etkilerden herhangi biri zamanla geçmezse veya dayanılmaz hale gelirse doktorunuza veya sağlık uzmanınıza danışın.
Yas tutarken kendinize yardımcı olmanın en önemli yolu kendinize ve ihtiyaçlarınıza dikkat etmektir. Kederin fiziksel etkilerinin çoğu, vücudumuzu dinlemememizden ve normalde yapabileceğimiz sağlıklı alışkanlıkları uygulamamamızdan kaynaklanır.
Bol Su Tüketin
Gün boyunca bol su için ve aşırı alkol tüketiminden kaçının. Alkol idrar söktürücü görevi görür ve aslında vücudunuzun susuz kalmasına neden olabilir.
Egzersiz yapmak
Sevdiğiniz kişinin ölümünden önce düzenli olarak egzersiz yapıyorsanız, bu rutini mümkün olduğunca sürdürmeye çalışın. Hareketsiz bir yaşam tarzı sürdürüyorsanız, her gün köpeğinizi yürüyüşe çıkarmak, bisiklete binmek veya bir arkadaşınızdan yerel parkta veya alışveriş merkezinde sizinle birlikte gezinmesini istemek gibi egzersiz yapmak için biraz zaman ayırmayı düşünün.
Orta düzeyde günlük egzersiz bile daha iyi uyumanıza, kas sertliği veya rahatsızlıklarının bir kısmını gidermenize, moralinizi yükseltmenize ve bakış açınızı iyileştirmenize yardımcı olabilir.
Besleyici Gıdalar Tüketin
Acı çekenler, yemek yemek isteseler bile çoğu zaman yemek yemekte zorlanırlar. Böyle zamanlarda, programınız her zamanki kahvaltı, öğle yemeği ve akşam yemeği rutininizi etkiliyorsa, gün içinde birkaç küçük öğün yemeyi ihmal etmeyin.
Ayrıca tükettiğiniz besinlerin sağlıklı, besleyici maddelerden oluşması gerekir. Market alışverişi yapacak zamanınız ya da enerjiniz yoksa, sevdiğiniz birinden sizin için marketi ziyaret etmesini isteyin.
Dinlenmek
Keder genellikle normal uyku düzenimizi bozsa da, uygun şekilde dinlenmek önemlidir. Mümkün olduğu ölçüde düzenli bir yatma zamanı rutini ve programı geliştirmeye çalışın; televizyon, iPad veya tablet ya da cep telefonu gibi dikkat dağıtıcı unsurları en aza indirin; ve yatak odanızı karanlık tutun. Ayrıca yatmadan en az üç saat önce kafeinli içeceklerden uzak durmaya çalışın.
Planlar yapmak
Geleceğe dair planlar yapmak ve meşgul olmak da yasın getirdiği fiziksel acıyı hafifletmeye yardımcı olabilir. Gelecekte yapacak işlerin olması size sabırsızlıkla bekleyeceğiniz bir şey verebilir. Şu anda meşgul olmak, zihninizi rahatsızlık ve kederinizden uzaklaştırmanıza yardımcı olabilir.
Klinik Psikolog&Aile Danışmanı Sümeyra Albakır
